21 қарашада Англия мен Уэльстің Жоғарғы Соты асбест әсеріне байланысты қатерлі ісікке шалдыққан науқастарға – мезотелиома - канцерогенге ұшыраған кезде жұмыс істеген компаниялардың сақтандырушыларынан өтемақы талап етуге мүмкіндік беретін маңызды шешім шығарды. Бұрын заңдарда ауру пайда болған кезде жұмыс берушіге жауапкершілік жүктелетіні айтылған. Бұл көбінесе асбестке ұшырағаннан кейін 25-40 жылдан кейін пайда болатындықтан және көптеген компаниялар қазір сақтандыру полистерінде асбестке қатысты ерекшеліктерге ие болғандықтан, мезотелиома бар науқастар қиындықтарға тап болды. Жаңа қаулы, өтемақы жұмыс барысында тікелей әсер еткен компаниялардың жауапкершілік аймағы болып табылатындығына әділ кепілдік береді.
Асбест - бұл екі негізгі түрлердің табиғи минералдарының: хризотил және крокидолит жиынтығы. Екеуі де құрылыс, тасымалдау және дыбыс оқшаулау салаларында кеңінен қолданылады. 1960 жылдардан бастап асбест асбестоз, мезотелиома және өкпе қатерлі ісігі сияқты аурулармен байланысты болды. Асбесттің барлық түрлері канцерогенді болып табылады. Мезотелиома, асбесттің әсерімен байланысты ең көп таралған ауру, бұл өкпеқап немесе көкшандырдың мезотелий ісігі дегенді білдіреді. Бұл митозға кедергі келтіретін асбест талшықтарын деммен жұту нәтижесінде ауруды сипаттайтын хромосомалық ауытқуларға әкеледі. Темекі сияқты басқа канцерогендерден айырмашылығы, мезотелиома қаупі уақыт өте келе, асбест әсерін тоқтатқаннан кейін де артады. Дәрі-дәрмек жоқ, ал орташа өмір сүру деңгейі пайда болған сәттен бастап 9-12 айды құрайды. Асбесттің әсерінен болатын ауру дамыған әлемге алдағы жылдары өтемақы ретінде 300 миллиард доллар шығын әкелуі мүмкін деген болжам бар. Асбесттің әсерінен болатын ауру дамыған әлемге алдағы жылдары өтемақы ретінде 300 миллиард АҚШ доллары мөлшерінде шығын әкелуі мүмкін деген болжам бар.
1960 жылдары қызметкерлердің сәулеленуінің жоғары көрсеткіштерінен кейін соңғы 20 жыл ішінде дамыған елдерде мезотелиом өлім - жітімі өсті. Қазіргі уақытта 125 миллион адам асбестпен ауыру қаупіне ұшырайды және әлемде жыл сайын асбесттің әсерінен 90 000-ға жуық өлім тіркеледі. Тек Ұлыбританияда жыл сайын асбест әсерінен 2000 адам қайтыс болады және бұл көрсеткіш 2011-2015 жылдар аралығында ең жоғары деңгейге жетеді. Ұқсас толқын асбест әлі де кеңінен қолданылатын дамушы елдерде пайда болуы мүмкін, өйткені шығындар аз және канцерогенді қауіпсіз өңдеу және оны жою әдістері туралы түсінік жеткіліксіз. Көптеген асбест зауыттары қараусыз қалып, қауіпті қалдықтарды ашық қалдырды, ал ескі Харбор, Ямайка сияқты аудандарда қауымдастықтар токсиннің зиянды әсері туралы білмегендіктен бұрынғы асбест шөлдеріне қоныстанды.
1999 жылы Еуропалық Одақ барлық мүше мемлекеттерде асбестті қолдануды тоқтату туралы Декларацияға қол қойды. Қазіргі уақытта 43 елде асбестке ұлттық тыйымдар бар, олардың көпшілігі Халықаралық еңбек ұйымының 2006 жылғы маусымда мұндай тыйымдарды мақұлдауының нәтижесі болып табылады. Асбест ббұдан былай АҚШ-та өндірілмесе де, ол әлі де құрылыс материалдарында қолданылады. Роттердам конвенциясына сәйкес алдын-ала негізделген келісім (POS) тізімінде тіркелген 39 қауіпті заттардың тізіміне хризотил қосу керек пе, жоқ па, соны шешу үшін, өткен айда Римде 120 елдің сарапшылары кездесті. Асбесттің басқа түрлері енгізіліп қойылған еді. ПОС тізіміне енгізілген қауіпті заттарды экспорттайтын елдер, негізінен кедей импорттаушылар экспорттаушылардың пайдасына пайдаланылмайтынына көз жеткізу үшін, алдымен импорттаушы елдің келісімін алуы керек. Хризотилді тізімге енгізу үшін, Конвенцияға қатысқан барлық елдер осындай өзгеріспен келісуі керек еді. Канада, Ресей, Пәкістан және Үндістан бұл қадамға қарсы болды.
Канада – әлі күнге дейін асбест өндіретін табысы жоғары жалғыз ел (хризотил түрінде), ол әлемдегі екінші ірі токсинді экспорттаушы (Ресейден кейін) болып табылады. Елдің хризотил асбесттің басқа түрлеріне қарағанда денсаулыққа аз қауіп төндіреді деген мәлімдемесіне қарамастан, ол хризотил канцероген екенін мойындайды және осылайша Канадада оны қолдануды шектеу арқылы өз азаматтарын қорғайды; Канадалық асбесттің 98%-ы Үндістан мен Таиландты қоса алғанда, дамушы елдерге экспортталады.
Үндістан сияқты (асбесттің ірі импорттаушысы) дамушы елдер өз азаматтарын қорғауы керек. Қазіргі уақытта асбесті қолданудың барлық түрлері үшін аз қауіпті баламалар табылды, және кедейлік бұдан былай ақталмайды — жерлеу және бет маскаларын пайдалану сияқты қарапайым шаралар - бұл елдегі кез-келген улы қалдықтарды басқарудың арзан әдісі және енді импорттауды қажет етпейді.
Осылайша, жоғары соттың шешімі асбесттің әсерімен байланысты ауру үшін тиісті өтемақы ала алатын үміткерлер үшін жақсы жаңалық болып табылады
Осылайша Жоғары Сот шешімі - асбесттің әсеріне байланысты ауру үшін тиісті өтемақы ала алатын үміткерлер үшін жақсы жаңалық болып табылатындығына қарамастан, дүние жүзіндегі көптеген адамдар әлі де қауіп-қатерге ұшырайды. Барлық елдер ДДҰ кеңесіне құлақ асуы керек: асбесттің әсерімен байланысты ауруларды жоюдың жалғыз жолы, — бұл бүкіл әлемде асбест барлық түрлерін пайдалануды тоқтату болып табылады.
0 Комментарии